December's Sunset

Oso interesgarria eta entretenigarria iruditu zait, pertsona gor baten kasua hurbiletik ezagutzea horregatik, jarraian agertzen diren bideoak ikustea komenigarria deritzot, pertsona gor baten bizitza ulertzeko eta momentu batean bada ere, zailtsun honen inguruan hausnarketa egiteko. Horrela, ulertuko dugu pertsona hauen egoera eta euren behar espezifikoak gehiago ezagutuko ditugu.

Bideo hauetan pertsona gorrentzako berezia den CRAS ESKOLA _ ko ikasleek egindako kortometraia ikus daiteke. Ikasleen esperientzia errealean oinarrituta dago eta, ikasleak berak dira aktoreak. Hain zuzen ere, Xabiren, 16 urteko mutikoaren, bizitza kontatzen da eta, bere istoriaren unerik garrantzitsuak birpasatzen dira: jaiotza, gorreriaren susmoa, diagnostikoa, eskolako lehenego eguna etab.

Istoria hiru bideo diferentetan kontatzen da eta hirurak ikustera gonbidatzen zaituztet:

• rompiendo barreras. Historia de un chico sordo (Parte I)

• rompiendo barreras. Historia de un chico sordo (Parte II)

• rompiendo barreras. Historia de un chico sordo (Parte III)

http://www.youtube.com/watch?v=rCutjCo0xw0&playnext=1&list=PLA94EB416AEF3F548&index=2

Gorren hezkuntza sisteman oraindik ere lan handia dagoe egiteko. Ume gorrei egokitutako hezkuntza sisteman aurrerapausoak ematen ari badira ere, oraindik asko dago jorratzeko.
Beharrei erantzuteko borroka egin behar da, eta borroka egiteko era bat biltzea da. Amagoia Osinalde argi eta garbi mintzatu da Ulertuz elkartea sortzeko izan zituzten helburuen inguruan. Haur gorren eskubideen alde lan egiteko jaio zen elkartea, eta egun ere hezkuntza sisteman aurrerapausoak eman dituzten arren, beharrizan guztiak ez dituztela bete aipatu dute elkarteko kideek. «Beharrak hor daude, eta gu pausoz pauso goaz».

Duela hiruzpalau urte sortutako «taldekatze» proiektuaren barnean, haur gorrentzat beharrezkoak diren baliabideak bildu dituzte Bizkaiko lau eskolatan: Portugaleten, Durangon, Basurtun (Bilbo) eta Algortan . Gorrak diren eta ez diren haurrak elkarrekin hartzen dute heziketa ikastetxeotan, eta irakasle bi arduratzen dira horretaz, bata keinu bidez jardunez. «Horrela, posible da hizkuntza bietan hezitzea umeak, eta ez, normalean gertatzen den legez, ahozko hizkuntza keinu bidezkoari gaineztea».Hala ere, aldaketa sendoak oraindik ere emateke daude haur gorren hezkuntza sisteman; Ulertuz elkarteko Monike Gezuragaren hitzetan, ikastetxeetan hainbat elementu egokitu behar dira haur gorren beharrizanetara, tartean logopeden finkotasuna. Izan ere, haur gorren hezitzeaz arduratzen den logopeda esperientzian irabazten doa eta logopeda horren ordez gorrekin inoiz egon ez den beste bat ekartzen badute, atzerapasusoa baino ez da izango haurraren heziketarentzat.

Etorkizuna itxaropentsuUme gorrei egokitutako egungo hezkuntza sistemaren helburua keinu hizkuntza hutsa erakustea baino gehiago da elkartekoen ustez, hizkuntza hori bestelako elementuak irakasteko kalitateko bitartekaria izan behar baita.

Gainera, gaur egun gorra den pertsona batek unibertsitate edo goi mailako hezkuntza jasotzea ia ezinezkoa bada ere, sistema oinarritik aldatu denez etorkizunari begira behintzat, itxaropentsu azaldu da Gezuraga: «Egungo hezkuntza sisteman oinarri geroz eta sendoagoa dago, baina horrek goi mailako heziketan izan ditzakeen ondorioak hemendik urte askotara ikusi beharko dira; oraingo eskoletako haurrak handitzen direnean».Oztopoak oztopo, Euskal Herrian egungo hezkuntza sistema Espainiako autonomia erkidegoekin alderatuta egoera hobean dagoela uste dute Ulertuz-eko kide biek, «proiektu elebiduna bultzatzen duten autonomia gutxienetarikoa baita gurea».

http://paperekoa.berria.info/harian/2004-01-15/016/017/.htm

Jarraian aurkitutako oso dokumentu interesgarri bat irakurtzeko gonbidatzen zaituztet. Bertan gorreriaren inguruko ikuskera batzuk agertzen dira, normalean jendeak ikusten ez dituenak, artikulu hau gorren komunitatearekin konektatzen gaitu.

www3.educacion.rionegro.gov.ar/.../lsa.../Concepcionessobrelasordera.doc

Ulertzen zaila bada ere entzumen urritasuna daukaten haurrak ozen irakurtzeko kapaz izan daiteke, zeinuen hizkuntza edo mimika erabiliz. Ikerketa asko egin dira honen inguruan, irakurketa ikas prozesuaren ezinbesteko atala delako. Hala ere haur gorrentzako ipuinak ozen irakurtzeko erabili izan diren teknikak ez dira oso baliagarriak izan. Autore batzuk ikertu dute zelan gorrak diren gurasoek euren seme alaba gorrei irakurtzen dieten, eta konturatu dira askotan elementuak errepikatzen direla. 1993. urtean egindako ikerketa batean forgatu zen gorrak ziren ama batzuk eskema errepikagarri bat jarraitzen zutela euren seme alabei ozen irakurtzean. Eskema horiek estrategiak bezala identifikatuak izan ziren. Aurrerantzean estrategia hauek irakasleek eta gurasoek erabili izan dituzte haur gorrei irakurtzeko.

Autore askoren aburuz, gor helduak erabiltzen dituzten estrategia hauek jarraituz gero, ume gorrak irakurtzeko eta idazteko gaitasun egokiak lortuko dituzte.
Ume gor bateri ozen irakurtzeko Estrategiak honako hauek izan daitezke:

• une oro zeinuen hizkuntzaren erabilpena.
• Hizkuntza biak mantentzea umearen ama hizkuntza eta zeinu hizkuntza.
• Irakurketa haurreraren errealitatera hurbildu.
• Aurpegiaren espresioaren bidez galderak egitea.

http://www.entrepadres.com/2009-04-02/2076/estrategias-para-ensenar-a-leer-a-un-nino-sordo/

HAUSNARKETA INTERESGARRI BAT

Benetan ahal da gaixotasun bat hiperaktibitatea? Zein puntutaraino? Medikamentuak, beharrezkoak ahal dira beti? Gure umeak drogatzen ari ahal gara? Ez al da izango gure sistemak ume guztiak berdinak izatera eta erritmo berean joatera behartzen dituela? Hiperaktibitatea benetan arazo bat da ala guk jotzen dugu arazotzat eta benetan ezaugarri natural bat da?

ARAZOA LANDUZ GAINDITU DAITEKE!

BERRIA egunkariko artikulua

ARRETARIK EZA ETA HIPERAKTIBITATEA. Arazo horiek dituzten haurren beharrei
erantzuteko, ‘Jolas eta Lan’ liburu sorta kaleratu du Erein argitaletxeak

BEÑAT EGUES - DONOSTIA

Zer gertatzen da lanak
eta jolasak bat egiten
dutenean? Asko ikasteko
aukera ematen dutela. Bai,
behintzat, GIE Gipuzkoako
Ikastolen Elkarteko Orientazio
Mintegiaren eta EHUko zenbait
irakasleren ustez. Hiperaktibitatea
eta arretarik eza lantzeko
programa bat egin dute. Eta
Erein argitaletxeak kaleratu du
lan horien fruitua: Jolas eta Lan
liburu sorta. Guztira lau liburu
dira, irakasleentzat bata eta
ikasleek lantzeko besteak. Haur
hiperaktiboen eta arretarik jartzen
ez duten haurren beharrei
erantzuteko zenbait irizpide eta
ariketa plazaratu dituzte liburuetan,
eta eskoletan zein etxeetan
erabil daitezke.

Arazo arruntak dira arretarik
eza eta hiperaktibitatea, eta
gaztetan diagnostikatu ohi
dira. Haur batzuek ez dute arreta
behar den egoeretan jartzeko
edota erne egoteko gaitasunik
izaten. Hiperaktibitatea dutenek,
berriz, esna eta arretatsu
egoteko, etengabeko aktibitatea
behar izaten dute. Bi arazo
horiek eskoletan diagnostikatzen
dira asko, haurren %1-5ek
baitituzte. «Ikastetxeetako gela
batean 25 haur badaude, bat
hiperaktiboa izango da edo
arretarik jartzen ez du jakingo
», dio EHUko irakasle Mikel
Haranburuk.

Horiek dituzten haurrek gainerako
haurrek baino aktibitate
gutxiago izaten dute garun azalean,
eta aktibitate asko egin behar
izaten dute garun azaleko
aktibitatea areagotzeko. Horregatik,
Haranbururen arabera,haur horiek portaera aktibatzeko
eta inhibitzeko zailtasunak
izaten dituzte.

Nahaste horiek direla eta,
haurrek portaera bereziak izaten
dituzte, eta batzuetan arazoak
sortzen dira. «Izaten dituzten
umore aldaketengatik eta
barne hersturengatik, arazoak
izaten dituzte gainerako haurrekin
harremanak izateko».
Egonkortasun emozional gutxi
izaten dute, eta autoestimu arazoak
ere izan ditzakete. Horrek
guztiak moldaera arazoak ekartzen
dizkie.

Bereziak izaten dira, hortaz,
haur horien beharrak, eta, batzuetan,
gurasoek eta irakasleek
ez dute jakiten nola jokatu
behar duten. Liburu horietan,
haurrei laguntzeko material
egokia aurkeztu dute.

Nola jokatu
horrelako haurrekin?
Arretari eza eta hiperaktibitatea
botiken bidez kontrola daitezkeen
arren, Mikel Haranbururen
arabera, behin botikak
hartzeari uztean arazoak berriz
itzultzen dira. Horregatik, Jolas
eta Lan programarekin batez
ere haurren tratamendu kognitiboa
lantzen dute. «Haurrek
izan badute gaitasuna, baina
arreta noiz eta nola jarri behar
duten erabakitzen ikasi behar
dute».

Liburuetan lau bide erabiltzen
dituzte arreta eta erabakitzeko
gaitasun hori lantzeko.
Batetik, hautemate ariketak
proposatzen dituzte. «Saio
bakoitzean ilusio optikoren bat
aurkezten dugu, haurrek irudiaren
zati ezberdinetan arreta
jartzen ikas dezaten». Bigarrenik,
asmakizunak proposatzen
dituzte, haurren jakin-mina eta
adimen motak pizteko. Haurrak
lasaitzeko, oso komenigarria
izaten da umorea erabiltzea,
eta hori da plazaratzen
duten hirugarren proposamena.
Azkenik, arreta hobetzeko
eta arreta horri eusten ikasteko
ariketa bereziak proposatzen
dituzte.


http://www.siis.net/documentos/hemeroteca/632110.pdf

ARAZO HAU GAINDITZEKO HAINBAT TEKNIKA...

JOLASAK

Jolas hauek lagungarriak dira arreta lantzeko. Beti ere haurrari pausuak eta jolasaren nondik eta norakoak azalduz jolasten ari den bitartean, arestian aipatutako gaitasunak hobeto barneratu ditzan.


•Diskriminazio bisuala eskatzen duten ariketak
•Arrazonatze berbala
•Arrazonatze logikoa
•Esaldiak osatzea
•Sinonimo eta antonimoak
•Asmakizunak
•Serieak jarraitzea
•Bereizitasunak bilatzea
•...


Hona hemen lasaigarri gisa funtzionatzen duten zenbait jolas!



•Partxisa•"Tres en raya"
•Puzzleak
•Ikusi makusi zer ikusi
•Karta jokoak
•Laberintoak•Eraikitzeko jolasak
•Arnasketa ariketak
•Musika entzunaldiak

DORTOKAREN TEKNIKA

Tentsiozko egoeretarako baliagarria. Ikaslea dortokarekin identifikatzean datza. Dortokak badu berezitasun bat: arazo bat sortzen denean, bere oskolean sartzen da konponbidea bilatzeko.

1. Umeak dortokaren posizioa hartu: besoak gorputzean itsatsita eta okotsa paparraren kontra jarrita.

2. Lasaitzeko 10era arte zenbatu.

3. Egindakoaz jabetu.

4. Konponbidea bilatu.


Informazio gehiago jasotzeko sartu hemen:



http://nagopala.blogspot.com/2010/01/jarrera-taula.html

HIPERAKTIBITATEA: DIAGNOSTIKO OKERREN ONDORIO KALTEGARRIAK

Diagnostiko okerrak egiten dira maiz, eta haur asko dago medikatuta, beharrik gabe.

Aise erabiltzen dugu hitza: “Ume hau hiperaktiboa da”. Eta aise sinesten dugu hala dela: diagnostiko okerrak egiten dira maiz, eta haur asko dago medikatuta, beharrik gabe. Zer da eta zer ez da hiperaktibitatea? Zein ondorio dauzka?

Hasieratik argi utzi dezagun pertsona batzuen ezaugarria dela hiperaktibitatea, ez gaixotasuna. Baina ohikoa da ingurura egokitzeko arazoak sortzea hiperaktibitateak, eta horrek ekarri ohi du Arreta Gabeziaren Hiperaktibitate Nahasmendua delakoa (AGHN).

Hiperaktibitatearen jatorria burmuinean kokatu behar dela argitu digu Maria López neurobiologoak, zehazki lobulu frontalean. Kopeta atzean dago lobulu frontala, burmuinean garatzen den azken zatia da eta funtzio betearazlea dauka: planifikatzeaz arduratzen da, antolatzeaz, memoria edo lan baliabideak emateaz, pentsamendua eta emozioa integratzeaz… Iristen zaion informazioarekin zer egin erabakitzen du, zein jarrera hartu. Baina AGHN-aren atzean bi arazo egon daitezke: edo berezko arazoa du lobuluak eta neuro-transmisoreek ez dute bere lana ondo egiten, edo problema ez dago lobuluan, informazioa helarazten dioten burmuineko beste zatiren batean baizik (mugimenduaz arduratzen dena, arlo sentsoriala kontrolatzen duena, burmuin emozionala…) eta hortaz lobuluak erabaki okerrak hartzen ditu, informazio okerra iristen baitzaio.

Ordea, gaur egun zaku berean sartzen dituzte ume denak, eta medikazio bera ematen zaie. Akats handia dela dio Lópezek, jatorria lobulu frontalean ez dagoenean, burmuineko beste zatiren batean baizik, garapen arazo bat baino ez delako, eta ez du inongo zentzurik pilulara jotzeak. Arazo neurobiologikoa herritarren %2-3ak du (mutilen %5ak eta nesken %1ak), baina askoz ume gehiago dago hiperaktibitateagatik medikatuta: Hego Euskal Herrian, %10-15 artean, eta AEBetan esaterako, haurren %25a, hainbat daturen arabera.

Hiru multzo handi bereiz ditzakegu AGHN-an: arreta gabezia dutenak (arreta aldaketa handiak dituztenak edo segituan deskonektatzen duten umeak), hiperaktiboak (geldi egoten ez direnak, mugimenduak antolatzeko arazo larriak dituztenak) eta inpultsiboak (pentsatu aurretik jokatzen dutenak). Haur asko, dena den, hiruen nahasketa dira. Bada esaten duenik nahasmendua ez dela existitzen eta psikiatren asmakizuna dela, ume zailak etiketatzeko, egungo gizarteak normaltzat eta anormaltzat jotzen duenaren arabera asmatutako gaitza dela. Profesional gehienen iritziz, hala ere, ezin da ukatu badagoela errepikatzen den sintoma multzoa (George Still pediatra ingelesak 1902an lehenengoz deskribatua), genetikoki transmititzen dena. Kontua da, jokabidearen nahasmendua dela hiperaktibitatearena, umearen jokabide-pautak aztertuz antzeman beharrekoa, eta gaizki ebaluatutako eta gaindiagnostikatutako kasu asko dago. Zer da “arrunta” eta zer ez? Non dago muga?

Zer EZ da hiperaktibitatea
Psikiatrarengana doazen haur eta gazteen kontsulten %20 eta 40 artean hiperaktibitatea arrazoitzen dute. ALBOR-COHS zentroko zuzendari Angela Magazen hitzetan, irakasle eta medikuen gomendioz zentrora hurbiltzen zaizkien guraso gehienak erratuta daude: gehiago dira gaizki diagnostikatuta iristen diren haurrak, benetan hiperaktiboak direnak baino. Bilbon eta Barakaldon du egoitza ALBOR-COHS zentroak, psikologoek eta pedagogoek osaturiko taldea da eta hezkuntza arloko aferak dituzte lan ildo: ikasketa arazoak dituzten gazteak laguntzea, familiak aholkatzea, irakasleak prestatzea eta ikerketak garatzea. Magazek dioskunez, konplexua da hiperaktiboa “dena” eta hiperaktibo “dagoena” bereiztea, baina funtsezko desberdintasuna dago atzean; bere organismoak behar duelako egiten du lehenengoak, beste arrazoiren batengatik bigarrenak: adibidez, gehiegizko estres edo antsietateagatik –denak mugitzen gara urduri gaudenean–; ohituragatik –nahi duena egitera ohituta dago umea, ez diote mugarik jarri–; egunez ezaugarri hiperaktiboak ditu insomnioa duelako –adibidez amigdala handiegiak dituelako eta gauez arnasa ondo hartu ezin duelako–; arrazonamendu edo adimen abildadeetan atzerapen pixka bat dauka eta ariketekin frustratzen denez, antsietatea sortzen zaio…

Ados dago Maria López: ikasketa, emozio eta jarrera arazo asko hartzen dira AGHN gisa. Neskato bat ikusi berri duela kontatu digu, ikasgelan lanik egiten ez duena. Arreta gabezia zuelakoan zeuden, baina ez da hala, autoritatearekin du arazoa eta irakasleari oldartzen ari zaio etengabe; gurasoek ez dizkiote mugak behar bezala jarri. Ume batzuek, bestalde, ez dituzte oraindik erreflexu primitiboak guztiz inhibitu –denborarekin desagertuz doaz, baina hondarrak gera daitezke batzuetan– eta hiperaktiboak direla eman dezake. Entzumen filtroak garatuak ez izatea ere arreta gabeziatzat hartzen da maiz: haurrak ezin ditu inguruko hotsak baztertu eta ez du arreta irakaslearen ahotsean jartzen. Edota besterik gabe aspertu egiten da, edo ez dago motibatuta, edo inpultsuen kontrol emozionala ez dago ondo garatua, baina ez dira AGHN-aren sintomak.

Gaur egungo gizarte eredua ere ez da lagungarria, umea geldi eta lasai egon dadin. Gabriela Dueñas psikopedagogoak uste du estimuluz betetako, arrakasta errazera ohitutako eta gurasoen antsietateaz kutsatutako haurrak sortu dituela egungo gizarteak. Lópezek gaineratu du auzoko ikastetxera ere autoan doazen umeak gero eskolan eserita eta geldi egotea nekeza dela. Eta hainbeste zarata dagoen gizartean, zaila dela entzuten jakitea, horretarako soinuaz gain isiltasuna ere behar delako: “Denek estresatuta bukatzen dugu azkenean, eta muturrera eramaten dutenei diagnostikatzen zaie AGHN, inguruak ez duelako lasaitasuna bultzatzen. Hamabi orduko jardunaldiak dituzten seme-alabak ditugu, goizean ikastolara bidali eta gaueko bederatziak arte etxera itzultzen ez direnak!”. Eta hori hiperaktibitatearekin nahastea, hutsegitea da.

Ebaluazio makalak, diagnostiko desegokiak
DS4 izenekoa da AGHN antzemateko diagnostiko estatubatuarra, gainontzeko lekuetara zabaldu dena: gurasoek eta irakasleek bete beharreko inkesta batzuk dira, haurraren arreta, hiperaktibitatea eta inpultsibitatea neurtzeko. Pautak edozein lekutan eta sei hilabete baino gehiagotan errepikatzen direnean, nahasmendua duela diagnostikatzen zaio. Galdetegia, baina, ez da nahikoa inondik inora, Lópezen aburuz. Hona inkestak planteatzen dituen pautetako batzuk: umea ezin da geldirik egon geldi egon beharko lukeen egoeratan, ez ditu arauak betetzen, hankak eta besoak arrazoirik gabe mugitzen ditu, kontzentratzeko arazoak ditu, pentsatu gabe erantzuten du… “Hain dira galdera irekiak, edonork baietz erantzun dezakeela”.

Gainera, neurobiologoak argi du haurrak 6 urte bete aurretik ez litzatekeela nahasmendua diagnostikatu behar, lobulu frontala adin horretan hasten delako bere osotasunean lan egiten. Sarri, aurretik diagnostikatzen zaie, baina 3 urterekin ume guztiek dute gehiegizko mugimendua, koordinazioa eta oreka garatzen eta esperimentatzen ari direlako. “Hainbatek dio 3-4 urterekin ume batzuei joera ikusten zaiela eta komeni dela lehenbailehen medikatzea. Ni oso kritikoa naiz horrekin, ume bati hiperaktibitaterako ‘joera ikusten zaionean’ burmuinak dituen baliabideak lantzea delako bidea, lobulu frontala farmakologikoki aktibatu aurretik, bestela ezinezkoa da lobulua garatzea”, kritikatu du Lópezek.

Diagnostiko egokia egiteko, irizpideak findu behar dira lehenik, behar bezalako ebaluazio konpletoa funtsezkoa da, eta umearen garapenean ondo prestatuta dauden psikologo, neurologo eta neuropsikologo profesionalek egin beharko lukete. Bestela, irakasle eta gurasoen tolerantziaren eta irizpidearen arabera hartzen da erabakia.

Neurodopinaren atarian?
Kontraesana dirudi, baina AGHN dutenei estimulatzaileak ematen dizkiete, sistema neuro-transmisoreetan eragiten baitute. Gurean, metilfenidatoaren deribatuak dira ohikoenak, Ritalin, Rubifen edota Concerta izenpean. Adin txikikoen artean psikofarmako gehien banatzen dituzten herrialdeak honakoak dira, hurrenez hurren: AEB, Kanada eta Espainiako Estatua. Ahots kritikoenek salatu dute haur errebeldeak menpean izateko metodoa dela hiperaktibitate medikatua, kontrol sozialerako estrategia, otzan ez direnak arrastoan sartzeko. “Joera dago pentsatzeko umearen burmuinaren garapena espontaneoa eta perfektua dela, eta dena ez badoa behar bezala, medikuntzarekin lotutako arazoa dela”, dio Lópezek.

Bere esanetan, egoera bereziki larria da AEBetan, dagoeneko ez baita soilik arazoak dituen umea medikatzen: “Zertarako igaroko du seme-alabak arratsalde osoa etxeko lanak egiten, pilularekin bi ordutan egin baditzake? Beldurgarria da, kirolean horri dopatzea deitzen zaiolako, baina garunari eragiten dionean, neuropotentziatzailea”. Neurodopin-aren atarian ote gaude? Azken finean, mendizaleari ez zaio uzten dopatuta igotzen, bada buruaren kasuan berdin izan beharko luke: “Helmugara iristeagatik edozer gauza ahalbidetzen ari gara, eta ezin dutenei lagundu egin behar zaie, baina etikoki ere ikusi behar dugu noraino iritsi behar duen haurrak”. Gainera, burua bere kabuz lantzea eta garatzea oztopa dezake pilulak, sakoneko problema estaliz. Medikamentuak nerbio-sistema zentralean eragiten du, gure buruan informazioa prozesatzeko moduan, eta hori droga izenez ezagutzen dugu 14 urtetik aurrera hartzen denean. Lehen aipaturiko %2-3arentzat hainbatetan lagungarri izan daitekeela aitortu du neurobiologoak, baina halakoetan ere ez litzatekeela inoiz 6 urte bete baino lehen errezetatu behar –eta egiten da–, eta inoiz ez bizpahiru urte baino epe luzeagorako –eta egiten da–, insomnioa, hazteko arazoak, apetitu falta, tikak… ere sor baititzake.

Lópezen ustez, medikuen artean joera dago ikasketa arazoak medikalizatzeko, etsita iristen zaizkien gurasoen eta irakasleen eskaerari erantzunez. Baina Herbehereetan adibidez, umeak errazkeria horrekin ez medikatzeko neurriak hartzeari ekin diote. Hiperaktibitatea ikuspegi biomedikutik artatzen da gehiago, psikohezigarritik baino; hala baieztatu digu Angela Magaz ALBOR-COHSeko psikologoak. Logikoa dela pentsa genezake, ezaugarri fisikoa delako, “baina denak du oinarri biologikoa, eta gure esperientziak erakutsi digu farmakoa laguntza baino ez dela, ikasketa prozesua azkartzeko erabili daitekeena, baina ezin dugu espero horrekin bakarrik egoera hobetuko denik. Entrenatu egin behar da burmuina, teknikak eta abildadeak garatu, gure helburua delako pertsona autonomoa eta independentea izatea, eta ez menpeko”.

Pentsamenduaren eta ekintzaren arteko hartu-emana, mugimendua eta arreta kontrolatzen irakasten diete hiperaktiboei ALBOR-COHSen. Bakoitzaren araberako planak garatzen dituzte, Magazek azpimarratu moduan ezaugarri bat besterik ez delako hiperaktibitatea eta ume bakoitzak dituen beste ezaugarrien, egoeraren, inguruaren arabera baldintza oso desberdinak izan ditzake. Gurasoak eta irakasleak ere entrenatzen dituzte. Lópezek garbi du eskolaren egitekoa: “Pertsona bakoitzaren behar indibidualei erantzungo dien sistema behar dugu. Hezkuntzak bultzatzen duen dibertsitatearen aldeko mezuak benetakoa izan behar luke, eta ume batek behar duenean une batez altxa eta paseo bat eman, bere dibertsitatea da, baita psikologo, pedagogo… baten babesa behar badu ere”.

Entrenamenduarekin, jokabide-pautek oso positiboki eboluzionatu dezaketela nabarmendu du Magazek, nahiz eta hiperaktibitatea beti mantentzen den ezaugarria izan. Lópezen iritziz, baina, adinarekin asko jaisten da hiperaktibitatea –gutxiago arreta gabezia–. Kontuak kontu, heldu hiperaktiboak mugimenduak kontrolatzen ikasi ohi du adinarekin, baina ez da hiru orduz hondartzan etzanda egongo, beti izango du zereginen bat esku artean. Enpresa munduan adibidez, hiperaktibo asko dagoela uste du neurobiologoak, arrakastatsu gainera: “Kongresu bat di-da antolatzeko gai dira hainbat enpresari, eta politikari batzuei hiperaktiboak direla ikusten zaie; Sarkozyri, esaterako”. Ezaugarria abantaila bihurtzea, horra erronka.

Informazio iturria:

http://guraso.com/albisteak/hiperaktibitatea-diagnostiko-okerren-ondorio-kaltegarriak

HIPERAKTIBITATEA (ONDO) ULERTZEKO

Jabier Agirre



Sekula ez da egon gaur adina hiperaktibitate kasu umeen artean. Hala dirudi, gure inguruko eskola eta ikastoletatik datozen albisteei erreparatzen badiegu bederen. Horregatik, helduek esfortzu bat egin beharra daukagu, umeen lekuan jarri eta arazoari beste ikuspegi batetik begiratzeko, baina lasai betiere, urduri jarri gabe.

Altxa egiten da. Bere lagun eta adiskideak molestatu egiten ditu. Hitz egiten du. Distraitu egiten da. Jolasean ari da. Baina mindu egin da (edo agian moskeatu esan beharko genuke). Lapitzak edo margoak erori egin zaizkio. Jaso egin ditu. Irribarre egin du. Halako batean gelan egiten ari ziren horretan “sartu” da. Baina oso denbora laburrean. Berriro ere deskonektatu du, mugimendu batek edo hotsen batek distraitu egin duelako. Bere atzean eserita dagoen umearekin hizketan hasi da. Berriz jaiki da, eta orduan andereñoak zigortu egin du. Andereñoak gurasoei hots egin die. Gurasoek logopeda bati deitu diote. Hori izan daiteke ume hiperaktibo baten edozein egunetako portaeren sekuentzia.

Hiperaktiboa, baina azkarra
Eta zirkulua borobildu eta ixteko, adituak bere diagnostikoa egingo du: umea oso azkarra da, baina baita hiperaktiboa ere. Ume horrek molestatu egiten gaitu, estutu, kezkatu, nekatu egiten gaitu. Geldirik egotea nahi genuke. Eta hortxe hasten da pediatren, neurologoen eta psikologoen kontsulta batetik besterako ibilbidea, hainbeste mugimenduri irtenbide bat bilatu nahian. Baina konponbidea ez dago beti umearen baitan, gurasoengan baizik. Sarritan familia giroan tentsio ugari egoten dira (kulpak, kexak, tristurak, haserreak) eta umeak ezin du bere baitan “kontzentratu”, inguruko gatazka emozional horiek arreta galarazten diotelako.

Gurasoen ardura ere bai
Pertsona helduok ez dugu lotzen umearen balizko hiperaktibitate hori gure eguneroko bizimoduan nagusi den desordenarekin. Baina hobe genuke, batzuetan, geure bizi-erritmoari begiratzea, eta erlojuaren kontrako lasterketan bizi garela konturatuko gara: beti dauzkagu mila zeregin, denak batera egiten saiatuko gara, baina aurretik lasaitu eta pentsatu ere egin gabe. Horregatik, elkarrekin lasaitu eta erlaxatzen saiatu behar genuke, izan ere askoz errazagoa baita ume bat lasaitzea harekin sintonian jarri eta gu ere lasaitu eta erlaxatzen bagara. Kasu guztiak ez dira hain erraz konponduko, noski, baina aurreneko ahalegin hori, bederen, egin beharko genuke helduok. Gu geu lasaitu aurrena, eta gero umea guregana etor dadin saiatu. Ez, ordea, beste jarduera edo lan edo tratamendu berri bat proposatzeko, elkarrekin, bata bestearen ondoan egoteko baizik.

Informazio iturria:

http://www.argia.com/argia-astekaria/2176/hiperaktibitatea-ondo-ulertzeko

IKASLE BATEN ADIBIDEA


Ikastetxe bateko hiperaktibitatea duen ume baten egoera aztertu dugu. Ume honen izena Miguel da eta 8 urte ditu. Lehen hezkuntzako 2.maila egiten ari da. Klasera joatea gustatzen zaio, baina, jadanik, zailtasun handiak izan ditu mailaz pasatzeko.
Orain dela bi urte hiperaktibitatea diagnostikatu zioten. Miguel ez zen beste ikasleak bezala, arreta falta zuen, asko mugitzen zen, oso urduria zen, inpultsibitate handia zuen eta autokontrol falta. Orduan, bere irakasleak ikastetxearen psikoloarengana eraman zuen.
Test bat egin ondoren, ikusi zuten hiperaktibitatea izateko posibilitate handiak zituela eta espezializatuengana eraman zuten. Froga asko egin ondoren, Miguelek hiperaktibitatea zuela esan zuten, baina ez zuela oso garatuta. Gaixotasuna kontrolatzen laguntzen baldin bazitzaion, orduan beste ikasle bat bezala izatera ailegatu ahal izango zela. Baina,alde batera uzten baldin bazitzaion, orduan ez zuela etorkizun handirik izango.

ETXEAN GURASOEKIN IZAN OHI DITUEN ARAZO BATZUK

Ondoren goiz guztietan amak izaten dituen arazoak aipatuko ditugu: Egunero amak klasera sartu baino ordu bat eta erdi lehenago esnatzen du. Bere
logela hankaz gora egoten ohi da, jolasteko orduan, azkar aspertzen delako eta ondorioz,gauza guztiekin jolasten du, dena lurrean hutsiz. Amak egunero apaintzen dio logela,baina etxekolanak egin eta gero amak jolasten uzten dio, esfortzu handia egin duelako,lan guztiak egin eta gero. Amak egunero, Miguelek jantzi behar duen arropa ohe gainean prestatuta uzten dio. Ama itzultzen denean, Miguel ez dago jantzita eta jolasten ari da. Ama gainean egon behar da, bestela erraz lekoratzen da. Amak gosaria prestatu dio eta umeak gosaltzen hasten da. Baina bat-batean, euli bat bere ondotik pasatzen da,eta harrapatzen eta hiltzen saiatzen da, gosaria jan beharrean. Bere arreta osoa euliarengan du, ama etorri eta bronka botatzen dion arte. Bederatziak dira, klasera sartzeko ordua, eta Miguel, oraindik, etxean dago gosaria jaten. Eta horrela egunero.

Ama saiatzen da umea bederatzitan klasean izaten, baina, era berean, bere anai txikiaren kargu egin behar da, eta oso zaila egiten zaio. Etxean etxekolanak egitea bere lana darama. Amak sariekin jolastu behar du Miguelen motibazioa deitzeko eta etxean zerbait egiteko. Umea zigortzea ez du ezertarako balio. Amak beste trikimailu batzuk erabili behar ditu Miguelek lana egin dezan. Adibidez, “ariketa hori bukatzen baduzu, kamioi berriarekin jolasten utziko dizut”. Horrela umeak ariketa bukatu eta amak bere saria ematen dio.

Informazio gehiago jasotzeko sartu hemen:


http://www.scribd.com/doc/6584555/Ikasle-baten-adibidea

AGHA AGERTZEAREN KAUSA BATZUK


Ikerketek oraindik ez dute identifikatu AGHAren behin betiko kausa, baina, itxura guztien arabera, gaixotasunaren sorreran garrantzi handia dute faktore biologikoek, dopamina eta noradrenalina neurotransmisoreen faltak, batik bat.


Dopamina gai kimiko naturala da; adituek diotenez, ‘sariaren’ edo sozialki onartua dagoen portaeraren errefortzuaren atzean dauden garuneko egiturak aktibatu egiten ditu dopaminak. Noradrenalinak, berriz, lausoago jokatzen du garunean, eta, uste denez, alerta-zentzua, arreta selektiboa izateko gaitasuna eta orientazioaren zentzua kontrolatzen ditu. Beraz, erraz uler daiteke dopaminak edo noradrenalinak huts eginez gero lehen aipatutako sintomak agertzea.


Horrez gain, AGHAk oinarri hereditarioa duela pentsatzen dute adituek, baina asalduran inplikatuak dauden geneen sekuentziak zein diren jakiteko hasierako faseetan daude oraindik. Dena den, ingurunearekin lotutako faktoreak ere garrantzitsuak dira, eta familiaren baitako ezaugarri eta faktore dinamiko ugarik eragin edo azalera ditzakete asaldura honen sintomak.

Informazio gehiago jasotzeko sartu hemen:

http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=10551

http://pentsatzenarinaiz.blogspot.com/2010/11/hauek-haur-hiperaktibo-batek-egingo.html

Entzumen urritasunaren inguruan informazioa biltzea lan interesgarria da, baina, askotan zailtasun hau duten pertsonen testimonioak entzutea ere interesgarria da. Honetan, Euskal Gorren Federazioaren lehendakaria den Alvaro Ortegaren hitzak eta pertsona gorren irakaslea den Saioa Martinezen iritziak agertuko dira.

Saioa Martinez, gorra da jaiotzez. Santurtzin bizi da. Zeinu hizkuntza irakasten du eta gustukoa du. Esperientzia handiena umeekin du, eskoletan. Aurten Botika Zaharreko institutuan goi mailako zikloan eskolak ematen hasi da, eta Oorain arte, irakasle guztiak entzuleak izan dira. Horrez gain, EHUko Arabako kanpusean ere zeinu hizkuntza erakusten die ikasleeI.

• GORRAK GIZARTEAN DUTEN PAPERAREN INGURUAN:

Hamarkada luzeetan, gorrek eskola berezietan ikasi dute. Orain, gero eta gutxiago dira ikastetxe berezituak eta integrazio eredua ari da zabaltzen. Aldaketa nabarmena da. Baita oraindik dauden hutsuneak ere.

Alvaro Ortega. «Eta horrek ere bazterketa suposatzen du. Guk ere eskubidea daukagu entzuten dutenekin batera egoteko, gaitasun bera daukagu»

Saioa Martinez.«Ikastetxe berezituetan irakasleak zeinu hizkuntzan egiten du; aldiz, hezkuntzaren kalitate maila ez da egokiena. Ezin da entzuten dutenek jaso izan duten hezkuntzarekin alderatu. Integrazioarekin hezkuntza maila parekatzen da, baina arazoa da ez dagoela interpreterik. Astean dituzun 30 eskola orduen erdian bakarrik jartzen dizute interpretea; ondorioz gauza askotaz ez zara enteratzen. Gure helburua ordu guztiak interpreteekin betetzea da. Orduan bai egongo ginateke berdintasun egoeran».

• INPLANTEAREN ERABILERAREN INGURUAN DAGOEN KEZKA ERE AIPATU DUTE:

Alvaro Ortega. «Guk ez daukagu ezer alde edo kontra, baina informazio falta dago. Zer da benetan inplantea? Gehienek aukera honen alde egiten dute, baina %5ak ondoren kendu egiten du ez diolako balio. Horren arrazoiak azaldu beharko lirateke»
Saioa Martinez. «Eskola integratuetara doazen gehienak entzun ahal izateko inplantea dute jarrita. Oso egoera delikatua da. Medikuek ez dituzte gorren ezaugarriak ezagutzen. Eurentzako errazena zer da? Inplantea jarri eta eskola integratuetara bidaltzea. Baina beharrezkoa da hezkuntza mailan zer-nolako aukerak dauden azaltzea, baita audifonoen inguruko informazioa, inplanteena... Azken finean, inplantearen metodoa ebakuntza da»

• INTERPRETEAREN BEHARRA ETA ELKARTEEN LAGUNTZEN INGURUAN ZERA DIOTE:

«Eusko Jaurlaritzarekin daukagun hitzarmenari esker, medikuarengana edo abokatuarengana joateko edo egoera pertsonaletarako interpretearen laguntza izan dezakegu. Baina ez da beti betetzen, ez dagoelako nahiko interprete. Iritsi ezin direnean federaziora deitzen dute, baina, tamalez, askotan ezetz esan beharrean aurkitzen gara. Urtero txostena bidaltzen dugu Lakuara zenbat kasuri uko egin behar izan diegun jakin dezaten»

• ETA KOMUNIKABIDEAK ZER? EGOKITUAK DAUDE PERTSONA GORRENTZAT?

Biak diote ETBren jarrerarekin oso kezkatuta daudela, ez baitagoelako ia azpititulurik. Oso ordu gutxi azpititulatzen dituzte, urtean 500-600 ordu bakarrik; kontuan izanda estatuko telebista kateak 5.000-10.000 ordura iristen direla.

Egoera ikusita, Euskal Gorren Federazioak Internet bidezko proiektu berritzailea jarri du abian. Zeinu TV izena du eta horri esker gorrek ETBko hainbat eduki zeinu hizkuntzan ikus ditzakete. 2008. urteko irailean eman zituzten lehenengo pausuak eta 2009ko maiatzean hasi ziren lehen saioekin.

«ETBk, Eusko Jaurlaritzarekin dugun hitzarmenaren bitartez, bideoak ematen dizkigu. Ostean, guk pasatzen ditugu zeinu hizkuntzara. Oso pozik gaude, bisita asko jaso ditugu -esan du Ortegak-. Hamar bat eduki ematen ditugu argitara egunean. Egunean zehar prestatu eta arratsaldean eskaintzen ditugu, astelehenetik ostiralera. Guztiz irisgarria da, eta Informazio Legea betetzeko ere garrantzitsua da. Izan ere, edonork eduki dezake informazioa eskura»

http://www.gaur8.info/edukiak/20100409/193032/Zeinu-hizkuntzaren-onespenarekin-gizartean-berdintasuna-lortzea-dute-helburu-pertsona-gorrek.

Sendagilearengana egin beharreko ohiko bisita, epaiketa batera joatea eta antzekoak egitea pentsaezinak dira gorrentzat. Entzumen urritasuna gutxi ez balitz, gainera, horretaz inor gutxi ohartzen dela ere azpimarratzen dute beraiek sarritan: gainerako ezinduek gabeziaren bat dutela begi-bistakoa bada ere, gorraren ezintasunaz ez gara konturatzen harekin komunikatzen garen arte. «Gizartearen eta instituzioen aldetik gabezia honekiko dagoen ezjakintasuna» nabarmendu beharrekoa dela gaineratu du Carmen Corada Bizkaiko Gorrak elkarteko kideak.

Entzumen urritasuna gauza arraro bezala ez ikusteko lanean dihardute egun Euskal Herriko gorren elkarte eta federaziokoek. Hezkuntza alorrean ari da batik bat Ulertuz Bizkaiko ume gorren lagunen eta familien elkarteak azken urteetan zehar, ume gorrek gainerako umeek dituzten aukera berdinak izatea lortzeko bidean. Ulertuz elkarteak garatzen dituen ekintzen artean daude, besteak beste, familiei orientazioa eskaintzea eta pare bat ikastetxetan haur gorrei zuzendutako estraeskolarrak eskaintzea. «Gorputz adierazpena eta keinu hizkuntza lantzen ditugu; batetik, haur gorren ikaskideek keinu hizkuntza ikasteko eta bestetik, komunikatzeko ez direla bi hizkuntza behar uste dugulako», nabarmendu du Ulertuzeko teknikari Amagoia Osinaldek:Oinarrizko hezkuntzan aurrerapausu garrantzitsuak eman diren arren, oraindik garapen bidean baino ez dago ume gorrei egokitutako hezkuntza sistema. Halaber, lan eremuan ere egoera beretsuan daude. Bizkaiko Gorrak elkarteko kidearen esanetan, lana bilatzea baino zailagoa da aurkitzen den lan horrek baldintza onak betetzea. Izan ere, pertsona gorrak maila akademiko oso urriarekin bideratzen dira lan merkatura, eta ondorioz, diru sarrera baxuko lanak hautatzen dituzte. «Sinatzerakoan beraien eskubideak bermatzen direla ziurtatu nahi dugu», adierazi du Coradak. Azken batez, pertsona gorrek ez dituzte guk adina baliabide informazioa jasotzeko eta, ondorioz, guk komunikabideetatik jasotzen dugun informazioaren inguruan, esate baterako, pertsona gorrak ez dira ohartu ere egiten.

Herrialde bakoitzak bere keinuen hizkuntza propioa dauka, eta guztiek ere beren egitura eta ezaugarri bereziak mantentzen dituzte. Hala, herrialde horiek dituzten ohitura espezifikoak eta eskolak berak ere badute zerikusia keinuen hizkuntzan. Are gehiago, Espainian, adibidez, autonomia erkidego bakoitzak bere keinuen hizkuntza dauka, espainieran oinarrituta. Kataluniako gorrek, aldiz, beraien hizkuntzaren arabera sortutako mintzaira propioa dute.

Hala ere, hizkuntza gutxituen alorrean hutsunea nabari da keinuen hizkuntzan ere. Horixe adierazi du Nekane Mujika Gipuzkoako Gorren Elkarteko kideak. Izan ere, ez da existitzen keinuen hizkuntzarik euskaraz. «Gaur egun ez dago pertsona gorrik euskara dakienik, baserrian bizi izan delako ikasi duen bakanen bat salbu». Bestalde, Euskal Herriko keinuen hizkuntza eta Espainiako herrialde bateko keinuen hizkuntza ezberdinak dira, baina ez hemen gorrak euskaraz mintzatzen direlako, herrialde orotan ematen den ezberdintasunagatik baizik.

Ondorioz, Euskal Herrian bizi eta euskaraz jakiteko aukerarik ere ez izateak bereizketa dakar Mujikaren iritziz, edozein komunikabidetara jotzerakoan oztopoak izango baititu entzumen urriko pertsonak. «Egunkaria irakurtzea bera ere ezinezkoa izango litzateke gor euskaldunentzat, ez lukete ezer ulertuko. ondorioz horrek guztiak erdarazko komunikabidea hautatzera derrigortzen du gorra den pertsona».Gainera, hainbat familiatan gertatu izan da familiakide guztiak euskaldunak izan eta euskaraz erdaraz baino hobeto jakin arren, entzumen urriko haurrarentzat bere ama edota aitarekin komunikatzea ezinezkoa izatea. Egoera aldatzea oso zaila bada ere aurrerapausuak ematen ari direla aitortu du, hala ere, Mujikak; batez ere hezkuntza sisteman eman dira aurrerakadok. «Ume gorrei, esate baterako euskal gaia euskal eskola batean ez zaio kentzen eta ikasteko aukera,nahi izanez gero behintzat, badauka; eta hau aurrerapausu handia da , izan ere, lehenago egiten zena horixe da hain justu, haur gor euskaldunari euskara ikastea ahalbidetu ez, eta gaztelera egitera behartu». Ekintza hauen ondorioak oraindik nabari ez arren, hemendik urte batutara izango dutela beren fruitua gaineratu du Mujikak.Gorrekin lanean diharduten elkarteetako kideek instituzioen aldetiko jarrera ezkorra eta babes eza salatu dute, alor honetan aurrera egiteko funtsezko giltza direla gogoratuz.


http://paperekoa.berria.info/harian/2004-01-15/016/033/Bi_bider_diskriminaturik.htm

Hona hemen zeinu hizkuntzen inguruan informazioa gehiagarria eskeintzen duen aurkitu dudan web-orri bat. Oso betea dena zeinu hizkuntzen inguran mito faltsu batzuk ezetatzen ditu,Zeinu Hizkuntza bidezko Komunikazioaren oinarrizko curriculumaren diseinuaren inguruko informazioa ere eskaintzen du, material lagungarri asko eta iastaro batzuek inguruko zenbait datu.

http://www.zeinuhizkuntza.info/p/nivel-iii.html

Familia askorentzat lagungarri izan den eta, beste askorentzat izan daitekeen Euskal Herriko gorren elkarte baten, hain zuzen, Bizkaiko Haur Gorren Familien eta Lagunen Elkartearen web-orria eskuratzea interesgarria deritzot. Bertan, informazio lagungarri ugari eskeintzen da entzumen urritasunaren inguruan.

http://www.ulertuz.org/

Gaitasun handiko haurren klase batean sartuta..

Gaitasun handiko haurrek beren adimena garatu ahal izateko, eskolaz kanpoko ekintza bereziak egiten hasi dira. Horrelako 5 talde daude gurean.

Hona hemen eitb-k egindako bideo interesgarria :




Informazioa iturria:

http://www.eitb.com/bideoak/osoa/459093/gaitasun-handiko-haurren-klase-batean-sartu-gara/

"HIPERAKTIBITATEA TRATATZEAK ESKOLA PORROTA SAIHESTEN DU."

CESAR SOUTULLO Nafarroako Unibertsitateko Klinikako medikua

Haur eta nerabeen
psikiatrian adituak
jakinarazi duenez,
hiperaktibitateak umeen
%5i eragiten die, baina
horietatik soilik %40 daude
diagnostikatuta.

AMAIA ALVAREZ
Iruñea

Arreta gabezia eta hiperaktibitatea
haurren %5ek jasaten duten
nahasmendua da. Nafarroan, adibidez,
4.500 bat umeek dute gaitz
hori. Hala ere, Cesar Soutullo Nafarroako
Unibertsitateko Klinikako
medikuaren arabera, horietatik
%40 inguru soilik daude diagnostikatuta.
Datu hori ikusirik,
umeen jokabidea pediatrarekin
komentatzea gomendatzen die
mediku nafarrak gurasoei. «Gaitza
lehenbailen detektatzeko».

Hiperaktibitate hitza gero eta gehiagotan
entzuten dugu. Zergatik?

Azkenaldian gehiago entzuten da,
baina, jendeak bestela uste badu
ere, ez da gaixotasun berria. Orain
dela ehun urte baino gehiago hasi
ziren deskribatzen. Medikuntzaren
testu klasikoetan ageri dira
geldirik egon ezin ziren haurrei
buruzko kasuak. Orain dela hogei
urte baino gehiago, Amerikako Estatu
Batuetan ikusi zuten sintoma
horiek dituzten haurrek porrot
egiten dutela eskolan. Egun eskari
akademiko handia dagoenez, gurasoek
lehen baino gehiago zaintzen
dute euren haurrek ikastea.
Horregatik hitz egiten da orain
gehiago gaitzari buruz.

Nola jakin daiteke haur batek arreta gabezia
duen?

Arreta faltaren sintoma asko
eduki behar dituzte, haur mugitu
guztiek ez baitute gaixotasun
hori. Geldirik ezin egotea, etxean
eta eskolan arazo asko eta denbora
luzean sortzea, errutinan ezin
sartzea, bere adineko haurrak
baino lehenago arreta galtzea...:
horiek dira sintomak. Dena den,
lehenik, arreta falta eragiten
duten beste gaitz batzuk baztertu
behar dira: ikusmen eta entzumen
arazoak, anemia edo tiroideak,
besteak beste.

Gaixotasun horrek ikasketak egitea eragozten
du?

Gurasoek eta medikuek ez badute
esku hartzen, normalena da umeek
ikasketak ez amaitzea. Baina
gaitza tratatuz gero, eta goiz, gainera,
bizitza normala egin dezakete.
Izan ere, hiperaktibitatea tratatzeak
eskola porrota saihesten du.
Tratamendu horretan hiru eragile
daude: irakasleak, gurasoak eta
medikazioa. Buruko gaitza da; beraz,
medikazioa beharrezkoa da,
gauzak egin aurretik pentsatzen
laguntzen baitie. Botika horrek lagundu
egiten du planifikatzeko
erabiltzen dugun garunaren aurreko
zatia aktibatzen.

Gurasoak ere hezi egin behar dira, beraz.

Bai, konturatu behar dute euren
haurrek ez dietela kasurik egiten
gaitza dutelako, eta ez nahi ez dutelako.
Gurasoek ez badakite horiek
sintomak direla, zigortu eginen dituzte
umeak. Era zuzenean zigortzen
ikasi behar dute, haurren gainean
egonez eta lagunduz.

Tratamenduak zenbat irauten du?

Kasuaren arabera. Herenei haurtzaroan
kentzen zaie, eta beste herenei
nerabezaroan. Gainontzekoek
helduak direnean tratamenduarekin
jarraitzen dute.

Zerk sortzen du arreta gabezia?

Nahasmendu genetikoa da. Arrazoien
%77 inguru genetikoak dira.
Oro har, haurdunaldian eta erditzean
sortutako arazoek osatzen
dute beste %23 hori; odol isuriak,
infekzioak... Haurdunaldian
amak tabakoa edo drogak hartzeak
ere areagotu dezake gaitz hori
edukitzeko arriskua.

Hortaz, kanpo estimuluek ez dute zerikikusirik?

Ez, estresak, presaka ibiltzeak... ez
dute zerikusirik horrekin. Muturreko
gizarteratze falta izateak
—umezurtz etxe batzuetan, adibidez—
gaitza areagotu lezake, baina
hori gutxitan gertatzen da.

Mutilek neskek baino gehiago pairatzen
dute hiperaktibitatea.

Bai, nesken kasu bakoitzeko, mutilen
artean lau topatzen ditugu. Ez
dakigu zergatik. Arreta gabeziaren
hiru mota daude. Batzuek
arreta falta dute, besterik ez; beste
batzuek, berriz, hiperaktibitatea
bakarrik, eta hirugarren taldekoek
bi sintomak batera sufritzen dituzte.
Gehienak hirugarren taldean
daude, baina nesketan bakarrik
arreta falta duten kasu
gehiago dago. Euren munduan
daude egun guztian; ez dute nahasten,
molestatzen. Horregatik,
kasu horiek detektatzea zailagoa
da.

18 HarIan eusKaL HerrIa asteartea, 2008ko ekainaren 17a berria

http://www.siis.net/documentos/hemeroteca/8061714.pdf

Interneten eitb irratiak egindako iruzkin interesgarri bat aurkitu dut:

Ainhoa Etxebeste - 2010/03/11 Euskadi Irratia
Ikerketen arabera, haurren ehuneko 4ª edo 5ª ahalmen handiko pertsona da. Kasu baikorrenek tasa ehuneko 10ean ere kokatzen dute.

"Horrek esan nahi du eskola eta ia gela guztietan daudela honelakohaurrak" ohartarazi digu Jabierrek. Bere 10 urteko alabak diagnostikohori dauka eta ahalmen horiek ahal bezain beste garatzeko beharraikusten du. Diagnostikoa egiteko prozedura eta adituen laguntza izanzuen, eta bide hori urratzeko aholkua ematen die antzerako kasuan egonlitezkeen gurasoei.

Itziar

Itziarrek "giro egokirik ez zuen aurkitzen eskolan ,triste zegoen"
Lagunarterikez zuen topatzen bere mailakideen artean eta ikasketa emaitzak ez zirenegokienak izaten. Gurasoek, ikastetxean azaldu zuten kezka, baina ezzuten arazoa bideratzen jakin. Kanpoko adituen test bidezko ikerketaketa disgnostikoak azaleratu zuen arazoaren iturburua eta jarraitubeharreko bidea.

La Salle- San Luis eta zabaltze gelak

Ahalmenhandiko haurrek, "ikasteko gosea dute; asetu beharreko gosea” JoseManuel Crespo Donostiako La Salle-San Luis ikastetxeko zuzendaria da.Ikastetxe honek eskarmentua du ahalmen handiko haurrekin lan egiten.Askotan izaten duten eskola-porrota, hezkuntza sistemak duten ahalmenhori garatzen laguntzen ez duelako gertatzen dela ikusten zuten etaikasteko gose hori ase dezaten "zabaltze gelak" izeneko esperientziariekin zioten . Astean behineko eskolak dira" haurrek aztertu nahidituzten gaiak aurkezten dituzte eta irakasleen bideratzen dituzteprozesura eta metodologian” zehaztu digu Crespok . Oso pozik daudelortzen ari diren emaitzekin, «haurrek motibazio handia lortzen dute »eta gidatzen dituzten irakasleentzat ere erakargarria ari da izatenirakasteko metodología osoa alda arazi dielako . Haurrek lantzendituzten gaiak gainera , gero eskolako beste haurrei aurkeztendizkiete, ikasi dutena beste batzuei irakatsiz.


Hezkuntza legea

Egunindarrean dagoen hezkuntza legeak , hezkuntza anitza , dibersifikatuabermatu behar du . Edozein arrazoigaitik zailtasunak dituen haurrarilagundu egin behar dio “ eta horrek hala izan behar du “ Jabierreniritzirako , baina ikasteko ahalmena bataz bestekoaren gainetik dutenhaurrei ez die laguntzarik ematen , eta hauek ere arazo psikologiko edosozialak izan ditzaketela gogorazten du.

www.alcagi.org

Gurasoek ere lan nekeza dute ahalmen handiko haurrak hezten
“haurrak dira eta afektiboki haur gisara hezi behar ditutu “ baina aldiberean “ kapazitate kritiko handia dute “ eta erantzunik gabe utzizaitzakete . Ahalmen handiko haurren gurasoak elkarteetan antolatu dira, ADIMAC edo ALCAGI dira horietako
batzuk. Duten erronkarierantzuten ahalegintzen dira , eta baita etxean adimen handiko haurrakdituzten gurasoei laguntzen ere.

Informazio iturria :

http://www.eitb.com/irratia/euskadi-irratia/erreportajeak/osoa/398176/ahalmen-handiko-haurrak/

Zer egin dezakegu gelan haur hiperaktibo eta arreta gabeekin?

Ikastaro honek lau jomuga nagusi ditu:

- Haurren Hiperaktibitatea, Arreta gabezia eta Inpultsibitatea zerk eragiten dituen aztertzea: lehen mailako eta bigarren mailako ezaugarriak.

- Hiperaktibitatea, Arreta Gabezia eta Inpultsibitatea nola ebaluatzen diren ikastea. Ebaluazio tresnak agertzea.

- Haurren Hiperaktibitatea, Arreta Gabezia eta Inpultsibitatea nola trata daitezkeen agertzea.

- Zer egin daiteke gelan haur hiperatiboarekin? Haurren berezitasunak eta adimen mota kontuan hartuta, tratamendu programa baten atal nagusiak aztertzea. Tratamendu Programa azaltzea.

Arreta Gabezia Hiperaktibitatearekin duten haurren lehen mailako ezaugarriak:

- Arreta gabezia: haur hiperaktiboen arreta gaitasuna haur normalen gaitasunaren antzekoa da, baina arreta fokatzeko eta zuzentzeko moduan eta kinadak hierarkikoki antolatzeko moduan bereizi egiten dira.

- Hiperaktibitatea: helburu batera zuzenduak ez dauden mugimenduak egiten dituzte eta gehiegi hitz egiten dute.

- Inpultsibitatea: portaera desinhibitua dute, hau da, bulkadak berehala asebetetzera zuzendua dagoen portaera inhibitzeko gaitasuna galdua dute.

AGHNa duten haurren bigarren mailako ezaugarriak

- Moldaera arazoak: frustrazioa eramateko gaitasun gutxi eta arauak errespetatzeko zailtasunak dituzte.

- Arazo emozionalak: autoestimu baxua (bakartzea, norbere irudi negatiboa) eta egonkortasun gutxi.

- Harreman arazoak: inpultsibitatetik eta arauak errespetatzeko zailtasunetik eratorriak. Beren portaera desinhibitua dela eta, baztertuak geratzen dira hiperaktibo-inpultsiboak eta gizarte harremanetan zailtasunak izaten dituzte.

- Ikaskuntza zailtasunak: 11 urterekin AGHNa duten haurren %80ak 2 urteko atzerapena du irakurketan, idazketan, kalkuluan eta arazo matematikoak ebazten.

AGHNaren diagnostiko irizpideak eta ebaluazio tresnak

- Diagnostiko-irizpideak: DSM-IV-R eta CIE-10ekoak.

- Diagnostiko-tresnak: EMTDAH-AF, EMTDAH-AE, EDAH, . STAIC, CDS, COOPERSMITH, MFF-20, gurasoekin elkarrizketa, irakasle tutorearekin elkarrizketa.

- Komorbilitateak.

- Gardnerrren adimen moten ebaluazioa.

Ikerketarako erabili dugun laginaren ebaluazioaren emaitzak

- Nagusiki Hiperaktibo-Inpultsiboa den taldea.

- Arreta gabezia nabarmena, inpultsibitate eta hiperaktibitaterik gabe duen taldea.

- Nahaste konbinatua (arreta gabezia eta hiperaktibitatea) duena.

- Nahaste elkartuak.

Tratamendu programa

Oinarrizko printzipio batzuetan eta haurren bereizgarrietan oinarritua:

- Ezagutza eraikitzailea sustatzen da. Jasotzailea ez.

- Haurren adimen motara egokitzen diren ikaskuntza esperientziak. Gardnerren adimen anitza (1993): hitzezkoa, zenbakizkoa, espaziokoa, musikala, gorputzekoa, pertsonen artekoa, pertsona barnekoa eta ekologikoa.

- Inpultsibitatearen kontrolean eta erreflexibitatean oinarritutako programa: autoinstrukzioen bidez gidatutako ariketak. Hitzezko arGIbideen eta irudien bidez jarrera erreflexiboagoak sustatzen dira: erantzun latentzia luzatu, portaera antolatu eta haurren inpultsibitatea gutxitu.

- Haurrari gertatzen zaionaren barne-kontrolean oinarritutako ikaskuntza: arrakastaren eta eraginkortasunaren kontrola. Haurrek beren arrakastarentzat eta porrotentzat egiten dituzten egozpenak aztertu eta landu: barneko-kanpoko, egonkor-ezegonkor, global-espezifiko, kontrolagarri-ez kontrolagarri.

- Barne-herstura eta depresio egoerak urruntzen dituzten erlaxazio eta umore ariketak.

- Adimen artistikoan nabarmentzen direnentzat: bertsoak, olerkiak, baliabide musikalak, erritmikoak, dramatikoak.

- Gorputz adimenean nabarmentzen direnentzat: dantza, lasterketak, kirolak, gorputz hezkuntza.

- Pertsonen arteko adimenean nabarmentzen direnentzat: taldeko jokoak, lanak.

- Portaera arazoei aurre egiteko: inpultsibitatea inhibitu, erantzun latentzia luzatu, erlaxazioa, hainbat erantzun alternatibatan pentsatu, itxaroten, txanda zaintzen, baimena eskatzen, sariak atzeratzen, egindako lanak berrikusten, ondorio azkarregiak ez ateratzen ikasi.

Informazio gehiago jasotzeko:

http://www.hikhasi.com/artikulua/1116#materiala

• Ejecutar melodías sencillas con pasajes fuertes y suaves.
• Tocar en diferentes tonalidades un pandero.
• Golpear sobre una mesa con un martillo de madera con pasajes suaves, agitando los brazos en los pasajes fuertes.
• Repetir una y otra vez una poesía.
• Hacer que el niño imite sonidos como por ejemplo: ruidos de campanas, de un reloj, onomatopeya de animales, palabras monosílabas, sonidos emitidos por el adulto.

• Masaje con la palma de la mano, desde el cervical al sacro, esto puede ser con guantes de seda, terciopelo, tocuyo, etc. Luego en piernas, brazo, torso, espalda.
• Mantener al niño en un corral trenzado, lo que le permitirá desplazarse y afirmándose con sus manos, cuyo borde debe ser acolchado.
• Usar andadores fijos que le permitan el desplazamiento con los pies.
• Hacer rodar al niño con ayuda de otra persona.

• Dar pasos agarrado de un bastón presentado horizontalmente por el adulto.
• Caminar al lado de una línea trazada con tiza.
• Llevar sobre la cabeza un saquito de arena.
• Pasar por encima de obstáculos como: botellas, neumáticos, trozos de madera, etc.
• Caminar derecho hacia delante, teniendo las manos tendidas al frente, llevando un objeto en sus manos.
• Levantarse sobre la punta de los pies, apoyándose en la mesa.
• Quedarse de pie, inmóvil, con ojos cerrados.
• Quedarse de pie, con ojos cerrados, y luego levantar durante un  segundo una pierna.
• Avanzar a lo largo de una cuerda.
• Correr de un muro a otro.
• Andar pasos cortos y largos.

• Mover los dedos de los pies, doblar un pie, después el otro.
• Separar las piernas, doblarlas, extenderlas y bajarlas.
• Levantar una pierna por encima de un palo sostenido horizontalmente por el adulto.
• Tomar una pelota entre los pies.

• Rasgar y arrugar papeles.
• Trabajar dedos sobre una superficie plana, avanzando y retrocediendo
• Tocar el piano y otros instrumentos.
• Apretar con ambas manos una pelotita compacta, de esponja o goma.
• Pintar con diferentes materiales.
• Modelar con arcilla.
• Recortar con tijeras y marcar figuras libremente.
• Recortar con tijeras punta roma figuras estampadas.
• Armar y desarmar rompecabezas con un mínimo de 10 piezas.

• Movimiento de la Lengua dentro de la boca hacia cada uno de los maxilares y debajo de cada uno de los labios sin separarlos.
• Movimiento de la lengua sacándola y punteando, llegando a la barbilla; hacia la nariz, costado de la boca lo más amplio que se pueda.
• Jugar a inflar la boca, llenándola con aire y dar golpes suaves sobre los pómulos, expeliendo simultáneamente el aire de una sola vez con un soplido.
• Soplar hojas de papel con los labios levemente separados, inhalando el máximo de aire posible y exhalando hasta poder doblar la hoja.
• Soplar una pelota de ping-pong, colocada en el extremo de la mesa y entre dos cuadernos o dos libros, hasta llegar al otro extremo.

• Suprimir el uso del chupete.
• No tomar leche ni jugos en mamadera.
• Beber en vaso con bombilla.
• Beber en vasos o jarritos con mango.
• Tomar helado en cucurucho.
• Masticar trozos de plátano, peras, manzanas, hasta llegar a deglutir alimentos como: papas, zapallos, fideos y finalmente carne.

- ASDRA. Asociación Síndrome de Down de la República Argentina. Argentina. http://www.asdra.com.ar/
asdra@mail.com
ASDRA, es la Asociación Síndrome de Down de la República Argentina, una entidad organizada como asociación civil, sin fines de lucro y de bien público que fue fundada por un grupo de familias de personas con síndrome de Down (SD) en 1988. Como tal, ASDRA nuclea a familiares de personas con SD sobre la base de entender que compartimos una misma realidad, que tenemos los mismos intereses, que transitamos un mismo camino y que el destino de nuestros hijos estará también signado por lo que ahora hagamos o dejemos de hacer. Hasta el presente, más de 1500 familias de todos los rincones del país se han acercado a ASDRA y han aportado sus experiencias, sus ilusiones, su alegría y también sus momentos de dificultades para que, de todo ello, de compartirlo, todos nosotros podamos crecer en el conocimiento más pleno de nuestros hijos. En su página web encontramos: Información General sobre Síndrome de Down, Información General sobre ASDRA, Que es ASDRA y quienes la Integramos, Que hace y que no hace ASDRA, Nuestras actividades,Biblioteca/Videoteca: Ultimos libros recibidos y clásicos recomendados, Páginas selectas, Eventos a realizar y Editorial.

- ASINDOWN. Fundación Síndrome de Down. Valencia.
http://www.valencianet.com/ongs/asindown.htm
Miguel.Guara@uv.es
La Fundación Asindown, es una entidad de carácter benefico-asisitencial no lucrativa, dedicada a fomentar los medios que hacen posible la integración familiar, escolar, laboral y social de las personas con S.D. El objetivo primario de esta Fundación responde a la necesidad de fomentar toda clase de medios de carácter pedagógico y científico para la asistencia, recuperación, educación y protección de cuantos niños padezcan el síndrome de DOWN, que les dificulte su educación e integración social al ritmo y capacidad de la persona normalmente constituida. En su página web encontramos: objetivos, actividades, medios,...


Aparte de estas, hay unas cuantas más asociaciónes personales.

Informazio gehiago: http://www.webespecial.com/down.htm

Gaitasun handiko umeek ez daukate arazorik. Elkartekoek ez dute «arazo» hitza erabiltzen. «Berezitasun bat dute eta, izatekotan, hezkuntza sistemak du arazoa, ez delako haur hauen premietara egokitzen. Ikasle guztiei curriculum bera ezartzea, guztiak taila bereko jantziekin janztea bezala da. Horregatik diogu eskolak egokitu behar duela ume hauen beharretara », esan du Imanolek. «Adimen berezia dutela esango nuke nik -Iñaki Andresek hartu du hitza-. Arazoa baino gehiago dohain bat dute eta gizarteak dohain horiek garatzeko bitartekoak jarri behar ditu. Arazoa, beraz, dohain hori edukitzeak sortzen duen ondorio bat baizik ez da, dohain horiek dituzten haurrek gelako taldera egokitzeko zailtasunak izan ditzaketelako». «Gaitasun handiko ume hauek aspertu egiten dira eskolan. Adimen bizikoak dira, gauza guztiak interesatzen zaizkie eta oso mugituak dira, oro har. Gustatzen zaien gauza batekin daudenean, erabat horretan sartuta daude, baina askotan hiperaktibo izateko joera dute eta arazoak sortzen dituzte gela barruan. Irakasleek ez dakite zer egin», jarraitu du Elisak.
Bere ustez, irakasleek dituzte gisa honetako haurrak detektatzeko aukera gehien, baina, horretarako, ordea, «prestaketa behar dute».
Joan den urteko ekainean jarri ziren elkarrekin harremanetan eta urrian hasi ziren elkartea sortzeko pausoak ematen. ADIMAC elkartearen egoitzako telefonoa 944 156 000 da, helbide elektronikoa adimac@live.com da. Badira gai honen inguruan informatzeko hitzaldiak eskatzen hasi diren irakasleak, baina gurasoak dira gehienetan elkartera hurbiltzen direnak. Elkarteko arduradunen ustetan, gaitasunak ez dira adimen mailakoak bakarrik, motibazioa edo borondatea ere gaitasun bat baita. «Muskizen eratu dugun taldean, zortzi-hamar urte arteko umeak hartu ditugu. Nahi duten arloa aukeratu eta lan egiten ikasten dute. Ikasten ikasten dute, metodologia bat lantzen, informazioa bilatzen, hipotesi bat aurreratzen eta testu bat elaboratzen. Zenbait lekutan gaitasun handiko haurrak talde berezietan biltzeko joera dago, baina gu horren kontra gaude, taldera egokitzen ikasi behar baitute. Baina beren antzeko umeekin tarteka elkartzea mesedegarri zaiela uste dugu eta horregatik eratu dugu Muskizen GAR bat (errendimendu intelektual handiko taldea). Ez direla piztia arraroak ohartzen dira, beren antzeko jendea badagoela. Hobe litzateke, noski, ume hauei gela barruan laguntza berezia ematea. Adimen urriko ikasleentzako bitartekoak jartzen diren bezalaxe, gaitasun handiko umeentzako ere bitartekoak jarri behar lirateke, baina askoz ere bitarteko garestiagoak dira. Gela barruan gauzak aldatzen ez diren bitartean, astean behin elkartu eta ordubetez lan egiten hasi gara. Oraingoz ni neu ari naiz taldearekin lanean», esan du Elisak.
Gaitasunak detektatzeko testak lau urtetik aurrera egin daitezke, baina askoz ere errazagoa da irakurtzen eta idazten ikasi ondoren egitea neurketak. «Adimenaren bi alderdi neur daitezke, fabrikatik datorren adimena da, bata, eta bakoitzak berak bildu duen informazioarena edo jakintzarena, bigarrena. Erabiltzen ditugun testekin biak neurtzen dira. Test horietatik koziente intelektuala ateratzen da. Adimenaren kozientea zatiketa baten ondorioa da. Adimenaren adina eta adin kronologikoa bat datozenean, 100eko kozientea ateratzen da».
«Gaitasun handiko umeen kasuan, ezustekoak izaten dira. Askotan galdera oso arraroak egiten dituztelako edo logikarik gabeko gauzak esaten dituztelako, tontotzat hartzen dituzte. Pentsamendu dibergentea lantzen dute normalean. Badute heldutasunarekin galtzen dugun halako jenialtasun bat eta badirudi hezkuntza sistemak hegoak mozten dizkiela», esan du Elisak. Gaitasun handiko haurrekin oso esperientzia gutxi garatu dira. «Nik dakidala, Nafarroan elkarte bat hasi da lanean; Valladoliden, adimen apartekoekin lan egiten duen La Huerta del Rey esperientzia dago; eta, Asturiasen ere zerbait egin dute. Ez dago askoz gehiagorik», esan du Imanol Erkiagak. Landu gabeko eremua da, beraz, eta ADIMAC elkarteak bide luzea du aurrean.

Informazio gehigarria:
http://www.gaur8.info/edukiak/20090213/121779/Gaitasun-handiko-haurrak--Guraso-talde-batek-ADIMAC-elkartea-sortu-du-arreta-berezia-behar-duten-umeekin-lan-egiteko